Gualtiero Jacopetti, maker van 'Mondo Cane', sterft op 91
Gualtiero Jacopetti, een filmmaker die bioscoopbezoekers prikkelde en walgde door de wereld rond te zwerven om bizarre, om niet te zeggen griezelige, fenomenen te documenteren - een kip die sigaretten rookt, bijvoorbeeld - in de film Honden wereld en zijn vervolg, stierf woensdag in zijn huis in Rome. Hij was 91.
Zijn dood werd breed uitgemeten in de Italiaanse pers.
Jacopetti zei graag dat hij de antidocumentaire of de shockumentary had uitgevonden met Mondo Cane, die werd onthuld en goed werd ontvangen op het filmfestival van Cannes in 1962. Hij liet Italiaanse dorpelingen zien die zichzelf met glas aan het snijden waren ter ere van Goede Vrijdag; de Franse schilder Yves Klein die naakte vrouwen als penselen gebruikt; en New Yorkers die insecten eten in een chique restaurant.
De vertelling was koddig en de beelden waren ironisch: een nabestaanden moeder in Nieuw-Guinea verzorgt een speenvarken, onmiddellijk gevolgd door de grootschalige slachting van varkens voor een orgie van feesten in dezelfde regio. De heer Jacopetti noemde dergelijke overgangen schokkende bezuinigingen. Een andere scène toont mensen die rouwen op een dierenbegraafplaats in Pasadena, Californië. Gesneden op foto's van klanten die genieten van gebraden hond in een Taiwanees restaurant.
Jacopetti maakte Mondo Cane, wat zich vertaalt als een hondenwereld, met Franco Prosperi en Paolo Cavara, die ook met hem samenwerkten aan andere films. Het werd gekenmerkt door een jazzy score van Nino Oliviero en Riz Ortolani, wiens themalied, More, werd genomineerd voor een Academy Award en opgenomen door Frank Sinatra, Nat King Cole, Judy Garland en vele anderen.
Bosley Crowther van The New York Times noemde het een buitengewoon openhartige film. Judith Crist van The New York Herald Tribune noemde het zowat alles: bizar en barbaars, macaber en gruwelijk, ironisch, hilarisch, bloederig, onconventioneel, provocerend en controversieel.
Pauline Kael van The New Yorker was afwijzend. Iedereen die van Mondo Cane hield, schreef ze, was te rusteloos en apathisch om aandacht te schenken aan motivaties en complicaties, oorzaak en gevolg.
Mondo Cane werd niettemin uitgeroepen tot beste productie door de Academy of Italian Cinema en was wereldwijd een groot financieel succes. Jacopetti ging verder met het maken van een vervolg, Mondo Cane 2 (1963), en daartussenin, Women of the World (1963), waarin naar vrouwen werd gekeken met dezelfde lugubere kritische blik als in de Mondo-films.
Een krantenadvertentie verzekerde de kijkers dat ze nog nooit zoiets hadden gezien als Women of the World, en beschreef de film vervolgens: Vrouwen in blinde liefde en zinderende haat, vrouwen vleselijk en wispelturig, vrouwen op hun meest primitieve en hun meest verfijnde, vrouwen zoals ze zijn in elke deel van de wereld.
Sommige recensenten suggereerden dat de filmmakers 39 landen op vijf continenten bezochten, voornamelijk om te ontdekken dat vrouwen overal veel huid lijken te hebben wanneer ze worden gefotografeerd met weinig of geen kleding. Maar ze toonden ook bedoeïenenvrouwen die geweervuur trotseerden in Algerije om hulzen te verzamelen voor de kost; een ouder wordende Schot die 84 vrouwen heeft op het kleine eiland Iwa; en Elizabeth Rudel Smith, voormalig penningmeester van de Verenigde Staten - allemaal gekleed.
AfbeeldingCredit...Filmster Nieuws
In wezen beschouwde de heer Jacopetti zichzelf als een journalist, wat hij vroeger was geweest. Hij zei dat het zijn doel was om een film te maken die op het grote scherm zou worden afgespeeld en waarvan het onderwerp de realiteit was. Maar zijn publiek wilde zowel vermaakt als geïnformeerd worden, en er ontstond een enorme golf van imitatie Mondo-films om hen tevreden te stellen.
Russ Meyer, een regisseur die bekend staat om zijn films met vrouwen met grote borsten, maakte Mondo Topless in 1966. Drie jaar later maakte de eigenzinnige regisseur John Waters de culthit Mondo Trasho.
Amerikanen namen zelfs het Italiaanse woord voor wereld en maakten er een algemeen bijvoeglijk naamwoord van. Tony Thorne zei in zijn Bloomsbury Dictionary of Modern Slang dat dit meestal werd gedaan door een schijn-Latijns 'o'-einde toe te voegen, zoals in 'mondo-sleazo' of 'mondo-cheapo'. 1996 heette Mondo-Canuck.
Gualtiero Jacopetti werd geboren in Barga, Italië, op 4 september 1919. Volgens overlijdensadvertenties die in Italië zijn gepubliceerd, hielp hij geallieerde troepen toen ze het land binnenvielen in de Tweede Wereldoorlog. Hij was tijdschriftredacteur en hielp bij het opzetten van het Italiaanse tijdschrift L'Espresso, en maakte journaals voordat hij zich tot speelfilms wendde.
Meneer Jacopetti werd er soms van beschuldigd een aantal van de vreemde dingen die hij filmde in scène te hebben gezet. Hij gaf slechts één re-enactment toe: een scène in Mondo Cane 2 gebaseerd op de zelfverbranding van een Vietnamese monnik, overal te zien op een foto van Associated Press.
Een van de gedenkwaardige scènes in Mondo Cane 2 was die van een groep Italiaanse dorpelingen die met hun hoofd een garagedeur insloegen tijdens een jaarlijks ritueel. Sommigen bloeden uit hun oren en mond, krijgen stuiptrekkingen en moeten worden afgevoerd. Eenmaal binnen eten de mannen en de rest van de dorpelingen tot ze ziek zijn.
In 1966 maakte dhr. Jacopetti Africa Addio (Tot ziens, Afrika), dat gewelddadige stuiptrekkingen in postkoloniaal Afrika uitbeeldde. Beschuldigd van samenzwering met huurmoordenaars om executies te regelen ten behoeve van zijn camera's, ging hij terug naar Afrika om getuigenissen te verzamelen om zijn naam te zuiveren.
In 1971 maakten hij en Mr. Prosperi Goodbye, Uncle Tom, waarin de twee filmmakers portretteren die terugreizen in de tijd om de slavernij in Amerika voor de burgeroorlog te beschrijven.
Een van de doelen van de quasi-documentaire benadering van de Mondo-films en hun navolgers was om aan de censuur te ontkomen. Toen de behoefte daaraan verstreek, raakte het genre uit de gratie, samen met strandfeestfilms en gigantische insectenfilms. Tegenwoordig zorgen kabeltelevisie en internet voor een nooit eindigende voorraad amusant vreemde verschijnselen.
Informatie over de overlevenden van dhr. Jacopetti was niet beschikbaar. Artikelen in Italië zeiden dat hij begraven wilde worden naast de Engelse actrice Belinda Lee, een ex-vriendin. Ze stierf in een auto-ongeluk in 1961 toen ze samen van Las Vegas naar Los Angeles reisden. De heer Jacopetti raakte gewond bij de crash.
